Em Ferrol, um símbolo da classe operária galega
No final de Agosto de 2018, enviado à Galiza para uma reportagem sobre os resquícios do franquismo e a memória da resistência antifranquista/antifascista, tive o privilégio de ser conduzido, em Ferrol, pelo historiador Enrique Barrera e pelo ilustrador Fernando Ocampo, numa visita aos principais pontos da sangrenta repressão desencadeada com o golpe nacionalista de 17 de julho de 1936, com uma sucessão de fuzilamentos e perseguições.
No
pequeno caderno de notas e nas minhas recordações mais impressivas que guardo dessa
reportagem, retive em particular o entusiasmo dos dois dirigentes da Associação
Memória Histórica Democrática de Ferrol quando me levaram diante do monumento
às vítimas da repressão sobre o movimento operário de 10 de Março de 1972, um
dos momentos altos da resistência ao franquismo/fascismo que duraria até 1976.
Ferrol,
aliás cidade natal do ditador, prepara-se para assinalar, no próximo ano, o
cinquentenário do 10 de Março, estando diversas organizações de preservação da
memória histórica democrática a promover iniciativas evocativas e a divulgar
testemunhos dos acontecimentos de então, nomeadamente em páginas como esta.
Entre
esses testemunhos, está o de Rafael Pillado Lista, então dirigente dos clandestinos Comissiones Obreras (CCOO)
e do Partido Comunista, várias vezes preso e protagonista dos acontecimentos. É dele o artigo que se segue (versão
galega), em defesa de uma reivindicação singela: a relocalização do monumento.
Monumento ao 10 de Marzo: Símbolo da clase obreira galega
Hai tan só unha semana, presentábase no Parador de Turismo de Ferrol, a iniciativa
que Memoria Histórica Democrática e a Asociación Fuco Buxán, apoiadas por unha
vintena de agrupacións e centos de cidadáns, elaboraran para celebrar, no 2022,
o 50 Aniversario dos tráxicos
acontecementos sucedidos en 1972 a nivel de Galicia, primeiro en Ferrol e,
inmediatamente, en Vigo e outras localidades, dando lugar ao recoñecemento
parlamentario da xornada do 10 de marzo como “Día da Clase Obreira Galega”.
No
devandito Manifesto, que expresaba a vontade de considerar todo o ano afectado
por esa celebración, sinaláronse algúns trazos fundamentais dese Aniversario,
destacando, entre eles, un tema concreto: a vontade de rescatar da vergonzante marxinalidade o simbólico e
significativo Monumento que lle fai xustiza; para iso, resulta imprescindible o
seu traslado ao centro da praza, onde lle corresponde de pleno dereito.
En paralelo, reclámase a denominación de “Praza do
10 de marzo” ao espazo público abarcado.
No seu
día, o 12 de setembro de 1994, publicara na prensa, unha carta dirixida ao Sr.
Alcalde, lembrándolle que a remodelación de toda a zona desprazara a
localización do Monumento.
Naquel escrito, expresábame nos seguintes termos: Tras as obras de remodelación da entrada á
cidade e a creación dunha praza, desprazando lateralmente as estradas de
entrada e saída, o Monumento ao 10 de marzo foi marxinado de forma extrema….
Aténdonos
á Verdade Histórica, a intervención policial do día de autos, coa pretensión de
cortar pola metade a manifestación que, desde a Estrada de Castela, discorría
xa pola Estrada das Pías (denominada naqueles momentos como Av. Jorge Vigón),
chegou e até superou a actual zona de emprazamento do Monumento, ata que a
heroica resposta dos traballadores - pedras contra fusís - obrigoulles a
retroceder e refuxiarse no Cuartel.
Esa brutal intervención “das forzas da orde”
obrigou aos traballadores a desprazarse á zona de entrada da estrada para porse
a salvo.
Quen
fomos testemuñas directas dos feitos sabemos que foi o lugar que hoxe ocupa a “Porta
Nova”, o centro de todos aqueles feitos, que haberían de culminar coa morte dos
compañeiros Amador e Daniel por disparos da Policía, que causaron, ademais,
numerosos feridos indefensos, reos do delito de demandar unha vida digna para
as súas familias.
Sabemos tamén que as dúas vías de entrada e saída á
cidade, coincidían co centro da actual praza, polo que a nosa pretensión de
traslado do monumento está máis que xustificada.
Por todo
iso, reclamo a maior atención a esta esixencia e o seu cumprimento, cando transcorriron
50 anos daqueles acontecementos, con proxección histórica, presentes aínda
nunha memoria cidadá, merecedora de verdade e de Xustiza.
Sí, “…esiximos
un decoroso e digno emprazamento do monumento en lugar privilexiado da nova Praza…”,
facémolo para sacalo da incomprensible marxinalidade a que, por razóns non o
suficientemente explicadas, viuse relegado. O seu autor, Xoan Xosé Braxe Rei,
artista comprometido e solidario, tamén llo merece.
As
efemérides do 10 de marzo significa para Ferrol e as súas Traballadoras e
Traballadores - como o representa para Galicia (e aínda máis aló) -, unha data
de insoslaiable referencia no longo camiño por conseguir Dereitos e Liberdades
que a ditadura franquista negara por máis de corenta anos á Sociedade Española.
A Clase Obreira Galega hoxe demándanos que tanto
esforzo, tanto sacrificio, tanto sangue derramado non sexan en balde e, de
igual modo, que se lle recoñeza o seu protagonismo na vangarda, ao longo e
ancho da nosa Longa Noite de Pedra, algo que, por desgraza, están a pretender
sepultar no esquecemento unhas voces que só representan o rostro máis escuro e
sinistro do fascismo ilustrado.
Ferrol, 15 de outubro de 2021
.jpg)
